Το Αρχαίο Ελληνικό άθλημα Παγκράτιον

Φίλοι μου υπάρχει και στην Καλαμάτα που διδάσκει ο δάσκαλος Θεμιστοκλής Αμέρικας! ΑΡΧΑΙΑ ΙΘΩΜΗ

19 Φεβρουαρίου 2012Αδαμαντία ΣπαθάτουΣχολιάστε το άρθρο

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί περιληπτική αναφορά στο βιβλίο του Λ. Ε. Σαββίδη με τίτλο «Παγκράτιον, το Ολυμπιακόν άθλημα». Εξακολουθούμε να ελπίζουμε πως σε μία επόμενη Ολυμπιάδα το άθλημα θ’ ανακτήσει τη θέση που του αξίζει και συμμεριζόμαστε τον αγώνα της Ελληνικής Ομοσπονδίας Παγκρατίου Αθλήματος (Ε.Ο.Π.Α.) για τη διάδοση του προγονικού μας αυτού αγωνίσματος.

Το Παγκράτιον είναι η αρχαιότερη πολεμική μαχητική τέχνη των Ελλήνων, γνωστή, κατά το συγγραφέα, από την 4^η - 3^η χιλιετία π.Χ. Αποτελεί δε, σήμερα, πραγματικότητα για όλους ότι το Παγκράτιον άθλημα είναι ο πρόγονος των μαχητικών τεχνών που φτάνουν από τα ανατολικά (Κουνγκ – Φου, Ζίου – Ζίτσου, Αϊκίντο, Τζούντο κ.λ.π.). Το ίδιο υποστήριξαν πολλοί ξένοι ερευνητές, αθλητές και δάσκαλοι των παραπάνω ανατολικών μαχητικών τεχνών.
Ο Μάνος δασκαλάκης, αθλητής του Τζούντο για παράδειγμα, γράφει ότι μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου οι Έλληνες παγκρατιαστές εγκαταστάθηκαν, εκτός των άλλων περιοχών, στη βόρεια ορεινή Ιαπωνία και γνωστοί ως «Γέροι των βουνών» αποτέλεσαν την αρχή της γέννησης κάθε μορφής πολεμικής τέχνης του πλανήτη.
Ο Γεώργιος Γερόλυμος (πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ερασιτεχνικού Καράτε) έχει δηλώσει ότι το άθλημα είναι απόγονος του αρχαιοελληνικού Παγκρατίου και, μάλιστα, ότι το ομολογεί και ο μεγάλος δάσκαλος του Καράτε ο Yahara.
Ο Χ. Σβολόπουλος γράφει ότι το Καράτε της Κίνας είναι βελτιωμένη σε ταχύτητα παραλλαγή του αρχαίου συνθέτου αγωνίσματος Παγκρατίου.
Ο Παρασκευάς Σαμαράς, ερευνητής ιστορικός και καθηγητής Φυσικής Αγωγής, γράφει μεταξύ άλλων: «Μετά την κατάργηση των Πανελληνίων Αγώνων φαίνεται ότι επιβιώνει στην Κύπρο το αγώνισμα κατά τα Βυζαντινά μεν χρόνια ως «πάμμαχος» 5^ος αι. μ.Χ., κατά δε τα Μεταβυζαντινά ως «κλωτσάτα» 12^ος αι. και κατά τα Μεσαιωνικά ως «λακτές» 15^ος μ.Χ. αιώνας… Συνεχίζει αναφέροντας ότι «…είχε τη μορφή παιγνιώδους αγωνίσματος για ενήλικες και μέχρι τα τέλη του 19^ου αιώνα συνεχίστηκε στην Κύπρο με την ονομασία μπάτσος-κλώτσος».
Ο Ανδρέας Χατζηβασιλείου από την Κύπρο επιβεβαιώνει ότι το τελευταίο αυτό άθλημα, το οποίον επέζησε ως «μπάτσος κλώτσος», πιθανό να είναι το «Παγκράτιον» των αρχαίων. Άρα, στον Αιγαιακό χώρο επιβιώνει συνεχώς το άθλημα, αλλά και στον Ιόνιο χώρο προσθέτουμε εμείς, αφού στην ιδιαίτερη πατρίδα μου τη Ζάκυνθο μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμε την έκφραση αυτός είναι του «κλώτσου και του μπάτσου», υποδηλώνοντας το άτομο που δεν έχει δύναμη αντίστασης, που γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης, άρα που δεν αγωνίζεται.
Οι πηγές αναφέρουν, επίσης, ότι το Παγκράτιον ως αγώνισμα υπήρχε στα Ολύμπια της Αντιόχειας μέχρι τον 6^ο αιώνα, επιβεβαιώνοντας έτσι τη συνέχεια και μετά την επίσημη διακοπή του έτους 393 μ.Χ. από το Βυζαντινό αυτοκράτορα Θεοδόσιο.
Αλλά και έρευνες Γερμανού αρχαιολόγου επιβεβαιώνουν Παγκρατιαστές αθλητές στην Ολυμπία μέχρι και τον 7^ο αιώνα μ.Χ.
Ακόμη και ο Ρήγας Φεραίος, στην Αυστραλία ευρισκόμενος, γράφει για τους Ολυμπιακούς αγώνες στα «Προλεγόμενά» του, αναφέροντας μέσα σ’ αυτούς και το Παγκράτιον. Στη συνέχεια περιγράφει ένα τέτοιον αγώνα σαν να τον ζει ο ίδιος και καταλήγει βεβαιώνοντας ότι «Ο Δρόμος, η Πάλη, ο Δίσκος, το Άλμα και το Παγκράτιον παίζονται μέχρι της σήμερον εις την Θεσσαλίαν και εις όλην την Ελλάδα».
Με τα κείμενά τους οι συγγραφείς, λοιπόν, από τα πανάρχαια χρόνια των «Ορφικών» και της «Αργοναυτικής Εκστρατείας» ως τα αρχαϊκά, τα κλασσικά, τα ελληνιστικά και τα μεταχριστιανικά-βυζαντινά και, μέχρι σήμερα, πείθουν για το αρχαιοελληνικό ίδιο άθλημα σε μορφή πάντα εξελισσόμενη.
Για τους παραπάνω λόγους, πιστεύοντας πως είναι υποχρέωσή μας η ανανέωση και επαναφορά του αθλήματος στην αυθεντική του μορφή, απευθύναμε συγκεκριμένη πρόταση στους οργανωτές των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 χωρίς να πάρουμε, δυστυχώς, την οποιαδήποτε απάντηση. Κατοχυρώθηκε μόνο το… «θαλάσσιο σκι» σ’ αυτούς τους αγώνες, ενώ υπήρχε δικαίωμα πρότασης δύο αγωνισμάτων.
Γι’ αυτό και επιμένουμε πως πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια επανόδου του αθλήματος στην κλασσική μοναδική του μορφή! Όχι εκείνη της περιόδου της Ρωμαϊκής παρακμής, όπου επαγγελματικά σωματεία ασκούσαν το Παγκράτιον ως αιματηρό θέαμα με σκοπό το κέρδος. Όχι εκείνη που προσπαθούν να επιβάλουν και σήμερα οι Αμερικανοί, καθώς συνεργάζονται με κερδοσκοπικές οργανώσεις.
Όχι με τη μορφή των Κινεζικών και Ιαπωνικών οργανώσεων, επίσης, οι οποίες συνεργάζονται για την επαναφορά του Παγκρατίου με σποπό και το κέρδος και την προσφορά του αιματηρού θεάματος της Ρωμαικής αρένας.
Γιατί το αρχαιοελληνικό Παγκράτιον δεν ήταν μάχη βίαιη, αλλά περιλαμβανόταν ανάμεσα σε χωρούς και τραγούδια.
Γιατί δεν είχε τραυματισμούς και ήταν λιγότερο επικίνδυνο από την Πυγμαχία, αφού ο άνδρας που ήθελε να αγωνιστεί και στο Παγκράτιον και στην Πυγμαχία, ξεκινούσε με το Παγκράτιον, επειδή δεν ήθελε να τραυματισθεί, πριν αρχίσει το δεύτερο αγώνισμα (Michael Poliakoff).
Πάντως, πολλοί Έλληνες και ξένοι έχουν υποστηρίξει την επαναφορά του Παγκρατίου από τις δεκαετίες του 1960 – ’70 και ύστερα από την πρόταση και τις έρευνες του συγγραφέα Λ. Ε. Σαββίδη η ανανέωση του αθλήματος έχει αρχίσει:

1. Έχει ενταχθεί στο ακαδημαικό πρόγραμμα της Σχολής Ευελπίδων.
2. Έχει περιληφθεί ως άθλημα στα «Παμβοιώτια» της Θήβας.
3. Λειτουργεί «Τμήμα Παγκράτιον» στο Δήμο Άνω Λιοσίων.

Για μας τους Έλληνες είναι καθαρά θέμα πολιτισμικό η επαναφορά του και πρέπει να γίνει στόχος μας η ένταξή του στο Ολυμπιακό Φεστιβάλ Νέων, που ξεκίνησε το 2004 στο στάδιο της αρχαίας Ολυμπίας και θα τελείται μόνιμα. Έτσι, τουλάχιστον υπάρχει ελπίδα πως η επαναφορά και η ανανέωσή του θα είναι η πιο πιστή αντιγραφή της αρχαίας και αυθεντικής μορφής του «Παγκρατίου».
 http://logiaspathata.no-ip.org/